نقش آب و هوا در توسعه ی ارتباطات و تحرکات نظامی (مطالعه ی موردی منطقه ی آذربایجان)

منطقه مورد مطالعه،اراضی استان های آذربایجان شرقی، غربی واردبیل را با محورهای مواصلاتی متنوع و فراوان در بر می گیرد که بین مدارات 49°،39الی 58°،35 دقیقه عرض شمالی وبین نصف النهارات 56°،48 الی 31°،44 دقیقه طول شرقی از نصف النهار مبداء می باشد که به لحاظ وسعت با احتساب دریاچه ارومیه ، 110764کیلومتر مربع مساحت دارد.این منطقه به لحاظ ریخت شناسی،زمین شناسی و از نظر ناهمواریها، کوه های بلند و مرتفع و زمین های پست نسبتاً هموار جلگه ای و دشتی را در خود جای داده است.وجود چنین عوارضی درمنطقه ومتأثر شدن آن از سامانه های جوی گوناگون واختلاف آب وهوایی،درجه حرارت قابل ملاحظه ای را موجب شده، به طوری که با بررسی آمار 21 ایستگاه سینوپتیک طی دوره زمانی 20 ساله در منطقه آذربایجان در بعضی از نواحی این منطقه فصل سرما به بیش از 6 ماه و روزهای برفی به حدود 110روز و اختلاف دما در فصول سرد و گرم به بیش از 55 درجه سانتی گراد می رسد. بنابراین با توجه به این شرایط باید در استفاده از تجهیزات نظامی کلیه تمهیدات در نظر گرفته شود. طبق طبقه بندی اقلیمی دومارتن،اقلیم غالب منطقه ی آذربایجان ،خشک و نیمه خشک می باشد واز نظر آب و هوایی در این منطقه،میانگین بارش و دما به ترتیب 339 میلیمتر و 5/12 درجه سانتی گراد می باشد. کاهش دمای هوا در منطقه مورد مطالعه از فصل پاییز شروع و تا پایان فروردین ماه ادامه می یابد و حداکثر بارش در فصل زمستان و ماه های فروردین و اردیبهشت رخ می دهد، لذا بهترین ایام برای کلیه تحرکات وارتباطات نظامی ماه های خرداد تا شهریور می باشد.اما به طور کل در منطقه ی آذربایجان به خاطر پراکنش جنگل ها و ارتفاعات نامتقارن منطقه،اغلب بارش ها در ارتفاعات هم از نظر توزیع و هم از نظر مقدار با ایستگاه های مورد مطالعه قابل قیاس نیست و خصوصاً برای تحرکات و برقراری ارتباطات نظامی درمناطق کوهستانی باید کلیه تمهیدات در نظر گرفته شود. محورهای مهم مواصلاتی منطقه،با توجه به آب و هوای حاکم بر آن به دلیل داشتن اهمیت پدافندی، دفاع و جنگ نا متقارن، خود به خود مهم به شمار می رود. ویژگی های خاص منطقه به لحاظ آب و هوایی،وجود ارتفاعات و ناهمواری ها وجنگل ها ومراتع پراکنده، نزولات جوی زیاد به شکل برف و رطوبت نسبی بالا ،از جمله عواملی هستند که می توانند برروی نیروی انسانی وتجهیزات اثرگذار باشند که نقش مهمی در کلیه تحرکات و ارتباطات نظامی خواهند داشت. واژگان کلیدی؛ منطقه ی آذربایجان، آب و هوا ،تحرکات و ارتباطات نظامی.